Masal tekerlemeleri yapay zekayla bestelenerek yayınlandı

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdulkadir Emeksiz, masal tekerlemelerinin etkileyici bir dünyası olduğunu belirterek, “O akış, oradaki absürt dünya, sıra dışı ve ufuk açıcı sözler bir halde gençler tarafından bilinmeli diye düşünmüştük. Bunu sağlayabilmek için masal tekerlemelerinden kimi metinleri yapay zekayla bestelettik ve bunları yayınladık.” dedi.

Emeksiz, halk edebiyatı ile tiyatronun yapay zekayla alakasını, Folklorist Hamdi isimli YouTube hesabında yayınlanan “Masaldır Bunun Adı” ve “Oyun Sözlüğü” çalışmalarını AA muhabirine kıymetlendirdi.

Edebi metinlerin ortaya çıktığı biçimiyle kalabileceği üzere günün teknik imkanları ve yeniliklerle de buluşabileceğini belirten Emeksiz, “Teknolojinin, gelişmenin, yapay zekanın, erişim ve zeka odaklı web 4.0 evresinin dışında kalamayız. Tamamıyla bunu reddetmek geçmişten koparabilir, geleceğe uzanmanızı da engelleyebilir. Onun için bunları geçmişle geleceği buluşturacak, kadim dediğimiz metinlerle gelenekle gençleri bir ortaya getireceğimiz çalışma olarak düşünebiliriz.” diye konuştu.

Emeksiz, bu kapsamda birinci denemeyi gerçekleştirdiklerini kaydederek, şu bilgileri verdi:

“Benim çok daha öncesinden düşündüğüm, planladığım bir iş vardı. Hatta kimi sanatçı dostlarımdan da ricada bulunmuştum, masal tekerlemelerinin bestelenmesi için. Masal tekerlemelerinin dünyası hakikaten inanılmaz derecede etkileyici. O akış, oradaki absürt dünya, sıra dışı ve ufuk açıcı tabirler bir biçimde gençler tarafından bilinmeli diye düşünmüştük. Bunu sağlayabilmek için masal tekerlemelerinden kimi metinleri yapay zekayla bestelettik ve bunları yayınladık.”

İşin teknik tarafında Arş. Gör. Yusuf Makine’nin emek ve katkısının çok olduğuna dikkati çeken Emeksiz, “Masaldır bunun ismi, söylemekle çıkar tadı” diye isimlendirdikleri çalışmanın ortaya çıktığını söyledi.

“Rap biçiminde besteleme oldu”

Prof. Dr. Abdulkadir Emeksiz, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Burada bir tek masal tekerlemesi değil, bağlı gelen ve kendi içinde bir kıssa, bir akış oluşturan metnimiz ortaya çıktı. Hem yapıtın müzikalitesi hem de seslendirilmesi bütünüyle yapay zeka tarafından gerçekleştirildi. Bu çalışmayla insanların klasik metinlerden keyif almasını hedefledik. Zira beşerler sevmedikleriyle birlikte olmayı tercih etmez. İlgi ve merak uyandırıp sevginin çoğalmasını istiyoruz. Gençlerin bunu yakalayabilmesi, sevebilmesi için biraz daha çağdaş usulde, rap stilinde besteleme oldu. Tahminen yadırganacak, yansılar de alacak lakin kaybolmasından ya da hiç kimsenin haberdar olmamasından daha güzeldir diye düşünüyorum.”

İçeriklerin “Folklorist Hamdi” ismiyle yayınlandığına işaret eden Emeksiz, “Masal tekerlemelerinin akabinde ikinci olarak ‘Oyun Sözlüğü’ bestelendi. Oyun Sözlüğü de zannediyorum Türk edebiyatında, şiirinde bir birinci. Manzum, alfabetik oyun sözlüğü, A’dan Z’ye kadar formu mani dörtlüklerinden oluşturulmuş bir kelamlık. Bu kelamlık de yeniden yapay zeka ile bestelendi.” diye konuştu.

“Dede Korkut metinleri tarihimiz açısından çok önemli”

Prof. Dr. Emeksiz, Tulumbacı türkülerinin ve Dede Korkut metinlerinin de bu kapsamda değerlendirilebileceğini aktararak, şunları söyledi:

“Dede Korkut ile ilgili çalışmalar da var. Bunun kesinlikle besteli olması gerekmiyor lakin Dede Korkut metinleri tarihimiz ve destan kültürümüz açısından çok kıymetli. Epiko-romanesk dediğimiz, epikle romansı, şiirle düz yazıyı bir ortaya getiren, dünya edebiyatında tepe diyebileceğimiz destani bir yapıtımız. Bunun da yapay zeka dayanaklı çalışmalar üzerinden yürümesi artık kaçınılmaz.”

“Dede Korkut’un Paltosu” isimli kitabının, kimi eklerle Fide Yayınları tarafından yine basıldığını lisana getiren Emeksiz, şunları kaydetti:

“Dede Korkut’un Paltosu denilmesi biraz yadırgandı lakin onun da bir nedeni var. Dostoyevski ‘Hepimiz Gogol’un paltosundan çıktık.’ diyor. Ona nazire, karşılık ya da karşılık olarak Türkler de Dede Korkut’un paltosundayız diye düşünülebilir. Eser, Bamsı Beyrek Uzunluğu incelemesidir. Alpamıs, Bamsı Beyrek, Bey Böyrek ve Şah Kasım Öyküsü’nün dörtlü epizodik yapı incelemesini ve metin çeşitlemelerini ele alan inceleme ve metin neşri.”

Emeksiz, tiyatronun insan için hayatının bir yansıması olduğunu kelamlarına ekleyerek, şöyle devam etti:

“Bu yansıma hiçbir vakit birebir yansıma değildir. Kesinlikle farklılıklar var. İşte orada da işin içerisine sanat giriyor. Taklit devreye girmeye başlıyor. Oyun, karakterize etme, tipler, toplumda yaşananların, antagonizmalar, zıtlıklar, tenkit edilecek ya da teşvik edilecek neler varsa toplumda, bunların hepsinin sahneye getirilmesi tiyatro ile mümkün oluyor. Geleneksel Türk Tiyatrosu kitabı da bu çerçevede tabirlerden meddah, Karagöz, orta oyunu icralarına, vantriloglardan Türk dünyası tiyatrosuna ve UNESCO alakasına kadar farklı mevzuları karekod uygulama dayanağı sayesinde görsel olarak da izleme fırsatıyla ele alıyor.”

Web 1.0 evresinin, insanların internette hazırlanan metinlere erişimini içerdiğini lisana getiren Emeksiz, “Web 2.0 kısmen ve güya kendimize ilişkin sayfalarımız varmış üzere yaşadığımız periyottu. Web 3.0 zamanı bilgi sahipliği, merkezi olmayan yapılar, blok zincirler üzere yenilenmeleri getirdi. Artık web 4.0 devrindeyiz. İçerik üretmenin, elde edilen dataların tahlilinin, özgün üretimlerin vakti. Metin, uygulama, icra, temsil değerlerimizi, somut olmayan kültürel miras unsurlarımızı, geleneği güncelleyerek ve kıymetlerimize sahip çıkarak devam ettirmemiz gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.

About The Author

admin

See author's posts