Küresel teknoloji ve savunma endüstrisi için kritik ehemmiyet taşıyan az toprak elementlerinde (NTE) Çin’in hakimiyetini sınırlama uğraşları sürat kazanırken, Avrupa Birliği’nin (AB) bu alandaki stratejik adımları yakından izleniyor.
Pekin’in nisanda birtakım NTE’ler ve bu elementlerle ilgili mıknatısların ihracatını askıya alması, bilhassa Avrupa otomotiv tedarik zincirinde önemli aksamalara yol açtı. Ortalarında BMW ve Mercedes-Benz’in de bulunduğu birtakım Avrupalı üreticiler, tedarik darboğazı nedeniyle aksaklıklar yaşadı.
Bu adımın, ABD Başkanı Donald Trump’ın 2 Nisan’da Çin’e yönelik ek gümrük vergilerini açıklamasına karşılık atıldığı değerlendirilirken, karar sonucu otomotivden havacılığa, yarı iletkenden savunma endüstrisine kadar pek çok bölümde global tedarik zinciri riske girdi.
ABD’nin 11 Haziran’da Pekin ile NTE temini konusunda süreksiz uzlaşıya vardığını duyurması, piyasalarda kısa vadeli rahatlama sağlasa da Batılı ülkeler açısından Çin’in bu alandaki baskın konumu önemli bir risk ögesi olarak öne çıkıyor.
“AB’nin kısa mühlet içerisinde alternatif bulması kolay olmayacak”
Türkiye Kritik Mineral İnisiyatifi Kurucusu Sait Uysal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, global NTE pazarının yaklaşık yüzde 90’ını denetim eden Çin’in, bu üstünlüğü stratejik kesimlerdeki gücünü pekiştirmek için kullandığını belirterek, “Bu yeni periyodun en büyük kaybedeni AB olacak.” dedi.
Uysal, Çin’in ihracat kısıtlamalarının sadece ekonomik değil, jeopolitik tesirleri de beraberinde getireceğini vurgulayarak, “Yeni sanayi ihtilalinde gücün el değiştirmesi ve Doğu’nun yükselişi kelam konusu. Dünya iktisadında de bir dönüşümle karşı karşıya kalacağız. Süratli bir entegrasyon ve adaptasyon olmazsa Türkiye için de önemli riskler kapıda.” tabirlerini kullandı.
AB’nin alternatif kaynak arayışında kısa müddette başarılı olamayacağına dikkati çeken Uysal, “AB’nin karar alma süreçlerinin çok uzun olması, daima yeni düzenlemeler ve kanunlar çıkarılması ana uğraş alanları üzere görünüyor. AB’de özel dal rekabet yerine işbirliğini tercih ediyor. Bu durum uzun vadede AB’li büyük firmaların Çin’e satılması ve Çin’in hakimiyetinin derinleşmesiyle sonuçlanabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Uysal, AB’nin Çin’in NTE hakimiyetini kırma noktasında genel bir stratejisi olmasa da kelam konusu kritik hususların ikamesi için alternatif kaynaklarının geliştirilmesi, kaynak kullanımının azaltılması ve alternatif teknolojilere yatırım yapılması üzere stratejileri benimsemeye çalıştığına işaret ederek, “Yine de bu süreçte AB önemli yaralar alacak ve kimi avantajlarını ve hakimiyetini kaybedecek. İlerleyen yıllarda farklı bir dünya iktisadıyla karşı karşıya kalabiliriz.” diye konuştu.
Çin ile bağlantıların gerçek yönetilmesi gerektiğine değinen Uysal, “Bu süreç çatışma ve tansiyon odaklı yönetilirse dünya iktisadı açısından problemli günler bizi bekliyor. Her durumda birtakım büyük firmaların rekabetten ötürü yok olduğunu ve yeni firmaların yükseldiğini göreceğiz.” dedi.
“Çin, NTE’ler konusunda geri adım atmayacak”
Türkiye Madenciler Derneği (TMD) Etraf Koordinatörü Caner Zanbak da Çin’in elindeki kaynak üstünlüğüne rağmen, ABD’nin uyguladığı gümrük tarifeleri nedeniyle Pekin’in genel emtia ihracatında kayıplar yaşadığını söyledi.
Zanbak, bu sebeple ABD ve Çin ortasında dış ticaret diplomatik görüşmelerinin sürat kazandığını anımsatarak, “Çin’in NTE’ler konusunda geri adım atacağını düşünmüyorum. Pekin, NTE’ler ve öbür kritik ham unsurlar içeren yeni teknoloji eserlerini kendince uygun fiyatlarla, gerekirse devlet dayanaklı damping yaparak, dünya ülkelerine pazarlayacaktır. Bu da ticaret savaşına ana bahis olan ham hususlara gereksinim duyan başka gelişmiş ülkeleri global ekonomik güç olma yarışında epey zorlayacaktır.” sözlerini kullandı.
NTE kaynaklarını çeşitlendirmek isteyen AB ülkelerinin bir an evvel harekete geçmesi gerektiğini vurgulayan Zanbak, “AB, başta Çin olmak üzere, bu cevherlere sahip ülkelerle diplomatik münasebetleri artırmalı ve bu alanda ek katma paha yaratacak tesisler kurmaya yönelik stratejik iştiraklere girişmeli. Bu yaklaşım üzerinde sessiz ve derinden çalışmalarını sürdüren AB, global pazar rakipleri ABD, Japonya, Güney Kore üzere ülkelerin varlığını göz gerisi etmemeli.” değerlendirmesinde bulundu.
About The Author
More Stories
Beijing’de Zhongguancun Fuar Merkezi İnovasyonu Sergiliyor
EDPOD, Türkiye Hava Kuvvetleri Envanterine Girdi
EDPOD, Türk Hava Kuvvetleri Envanterinde!