Okyanusların Yoğunlaşması: Denizin Hayatı Tehdit Altında

İngiltere‘deki Plymouth Üniversitesi’nin araştırmasına nazaran, okyanusların beşte birlik kısmından fazlası son 20 yılda yoğunlaştı.

“Okyanus kararması” olarak bilinen bu süreç, suyun en üst katmanındaki fiziki değişimlerin, ışığın suya nüfuz etmesini zorlaştırmasıyla yaşanıyor.

“Fotik bölge” olarak isimlendirilen bu üst katman, tüm deniz ömrünün yüzde 90’ına konut sahipliği yapıyor.

Bu kısım global biyojeokimyasal döngünün sağlıklı sürdürülmesi için hayati değer taşıyor.

Global Change Biology isimli mecmuada yayımlanan araştırmaya nazaran, 2003-2022 yılları ortasında okyanusların yüzde 21’i yoğunlaştı.

Peki okyanuslar neden kararıyor?

Araştırma okyanus kararmasını farklı nedenlerle açıklıyor. değişmesi ve plankton patlaması dinamiklerindeki değişim, faktörler ortasında gösteriliyor.

Kararma ekseriyetle besin açısından güçlü suyun yüzeye çıktığı, kıyı kısımlarında görülüyor. Kıyı bölümleri, yağmur sularıyla ziraî akıntılar ile tortuları da alıyor ve bu da plankton patlamalarını besliyor.

Dünyanın birçok yerinde, iklim değişikliğinin de tesiriyle çok yağışlar daha yaygın ve daha ağır hale geliyor.

Açık okyanustaki kararma, ışığı engelleyen planktonlarla kontaklı olabilir. Artan deniz yüzeyi sıcaklığı ise plankton artışının nedenlerinden biri.

Hangi alanlar etkileniyor?

Çalışma, okyanusun yüzde 9’undan fazlasına karşılık gelen, yaklaşık Afrika büyüklüğünde bir alanda, ışık alan derinliğin 50 metre azaldığını gösteriyor.

Yüzde 2,6’lık bir kesitteyse azalma 100 metreye ulaşıyor.

Araştırma fotik bölgedeki azalmanın en fazla Körfez Akıntısı (Gulf Stream) sisteminin alt ve üzerindeki iki kutup bölgesinde gözlendiğini kaydediyor.

Kutup bölgeleri iklim değişikliği tesirlerini en fazla yaşayan bölgeler ortasında yer alıyor.

Kararma, kıyı kesitlerinde ve Baltık Denizi üzere kapalı denizlerde de yaygınlaştı.

Çalışma kararmadan açık okyanusun da etkilediğine işaret ediyor.

Aynı araştırmaya nazaran okyanusun tüm bölümleri kararmadı bilakis kimi kesitleri daha açık renkli hale geldi.

Bilim beşerlerine nazaran, bu tablo okyanus sistemlerinin karmaşıklığını ve su berraklığını etkileyen faktörlerin fazlalığını yansıtıyor.

Deniz hayatı nasıl etkilenebilir?

Bu değişikliklerin kesin tesirleri şimdi net olmasa da bilim insanları, deniz cinslerinin ve ekosistemin etkilenebileceğini savunuyor.

Deniz hayatını muhafaza alanında çalışan akademisyen Dr. Thomas Davies, daha evvel de benzeri çalışmalar yapıldığına işaret ediyor ve şöyle devam ediyor:

“Ancak bizim elde ettiğimiz sonuçlar, hayatta kalmak ve üremek için Güneş ile Ay ışığına bağımlı olan canlılar için mevcut okyanus ölçüsünü azaltan yaygın bir kararmanın yaşandığına dair ispatlar sağlıyor”

Suyun ışık alan üst katmanı deniz hayatının çoğunluğuna mesken sahipliği yapıyor.

Bu kısım fitoplankton ismi verilen bitki gibisi organizmaların fotosentez yaptığı yerdir.

Bu mikroskobik organizmalar besin zincirinin temelini oluşturuyor. Fotosentez için güneş ışığına gereksinim duyduklarından su yüzeyine yakın yerlerde bulunuyorlar.

Bu nedenle birçok deniz canlısı bol ölçüde yiyeceğin bulunduğu fotik bölgelerde avlanıyor ve ürüyor.

Fitoplanktonlar ayrıyeten atmosferdeki oksijenin yaklaşık yarısını üretiyor. Bunlar karbon döngüsü ve okyanus ömrü için kritik kıymete sahip.

‘Gerçek bir tasa nedeni’

Dr. Davies, okyanus kararmasının, soluduğumuz havayı, yediğimiz balıkları ve iklim değişikliğiyle çaba yeteneğimizi etkileyebileceğini söylüyor.

Plymouth Deniz Laboratuvarı’ndan Prof. Tim Smyth, ışık muhtaçlığı olan kimi deniz canlılarının yüzeye daha yakın yaşamaya başlayabileceğine işaret ediyor.

Smyth, bu durumun, yiyecek ve öteki kaynaklar için rekabeti artıracağına inanıyor.

“Bu, tüm deniz ekosisteminde temel değişikliklere yol açabilir” diyor.

Çalışma nasıl yürütüldü?

“Küresel Okyanusun Kararması” isimli çalışma için araştırmacılar, gelişmiş okyanus modellemesiyle birlikte yaklaşık yirmi yıllık uydu bilgilerini tahlil ettiler.

Küresel okyanus alanlarını 9 kilometrelik piksellere bölen NASA’nın Ocean Colour Web dataları, araştırmacıların her piksel için okyanus yüzeyindeki değişiklikleri izlemesine imkan tanıdı.

Deniz suyundaki ışığı ölçmek için tasarlanan algoritma, işaretlenen alanlarda fotik bölgenin derinliğini iddia etmek için kullanıldı.

Güneş ve Ay ışığı modellemeleri, ışık şartlarındaki gece-gündüz değişikliklerinin, deniz canlılarını nasıl etkileyebileceğini araştırmak için de kullanıldı.

Çalışma, gece vakti ışık düzeylerindeki değişikliklerin gündüz vaktine nazaran daha küçük olduğunu, lakin tekrar de ekolojik olarak değerli olduklarını buldu.

About The Author

admin

See author's posts