Toplumsal medyada yaygınlaşan kısa içerikler “bilişsel sabrı” öğrenmeye mani oluyor

Sosyal medya platformlarında trend olan kısa periyodik içerikler, internet kullanıcılarının dikkat müddetini kısaltarak “bilişsel sabrı” öğrenme yetisini azaltıyor.

Çoğunlukla irtibat kurmak, bilgiye erişmek ve cümbüş üzere pek çok farklı emel için kullanılan teknoloji, tıpkı vakitte insan sıhhati ve psikolojisi üzerinde çeşitli yan tesirlere neden oluyor.

Araştırmalar, başta toplumsal medya ve internet olmak üzere her gün daha da gelişen teknolojinin hayatı kolaylaştırmasının yanı sıra bireyler üzerinde derde ve depresyona yol açtığına, dikkat müddetinde ve uyku kalitesinde azalmaya neden olduğunu belirtiyor.

Parmak hareketiyle saniyeler içinde tüketilen toplumsal medya içerikleri, sadece cümbüş alışkanlıklarını değil, düşünme biçimini, bağları ve hatta zihinsel sıhhati da şekillendiriyor.

Sosyal medya hesapları üzerinden yapılan paylaşımlarla sistemli ve daima geri bildirim almaya şartlanan bireyler, bir çeşit “sosyal onay” beklentisi içine girebiliyor ve bu durum, bireylerin ruh sıhhatini ve öz hürmetini olumsuz etkileyebiliyor.

Sosyal medyanın daima uyarıcı ve değişken yapısı, insanların dikkat ve odaklanma müddetini önemli ölçüde azaltıyor. Çok sayıda uygulamanın bulunduğu cep telefonlarına gelen bildirimler kişinin günlük rutin işlere konsantre olma yetisini azaltıyor.

We Are Social ve Meltwater’ın 2024 Dijital Raporu’na nazaran, dünya genelinde her bir kişi günlük ortalama 2 saat 23 dakikasını toplumsal medyada geçiriyor.

“İnsanlar uzun müddetli içerik izlerken geliştirebilecekleri bilişsel sabır yeteneğini kaybetti”

California Üniversitesi Irvine yerleşkesinden Psikolog Gloria Mark, sosyal medyadaki içeriklerin insan psikolojisi üzerindeki olumsuz tesirlerini AA muhabirine anlattı.

Video paylaşım ve toplumsal medya uygulamaları üzerindeki TikTok görüntüleri, YouTube Shorts ya da Instagram’daki “reels” görüntüleri üzere kısa müddetli içeriklerin gittikçe artmasının şahısların dikkat mühletini olumsuz etkilediğini lisana getiren Mark, “İnsanlar uzun müddetli içerik izlerken geliştirebilecekleri bilişsel sabır yeteneğini kaybetti.” sözünü kullandı.

Mark, bu “hızlı tempolu” içerik formatının daha uzun periyodik görüntülere, podcastlere ya da makalelere karşı “daha az tolerans” gösterilmesine yol açabileceğini aktardı.

Dikkat ve odak durumunu “hızlı formda değiştirme” isteğinin gerilimle bağlantılı olabileceği değerlendirmesini yapan Mark, hususla ilgili yürüttüğü araştırmalar sonucunda bu kanıya vardığını belirtti.

“Ekrana odaklanma mühleti ortalama 47 saniyeye düştü”

Mark, “Sonsuz kaydırma ve algoritmalar, insanları ekrana bağlı tutmak için kullanılan ruhsal bir tekniktir.” diyerek, toplumsal medya üzerindeki süratli tüketilen içeriklere daima olarak maruz kalmanın kısa biçimli içerik izleme davranışını pekiştirdiğini kaydetti.

Sosyal medya kullanımının konsantrasyon marifetlerini azalttığına yönelik bilimsel ispatlar bulunduğunu lisana getiren Mark, kendisinin de bu alanda çalışmalar yürüttüğünü belirterek, “20 yıl evvel beşerler ortalama 2 ila 12 dakika boyunca ekrana odaklanıyordu. Günümüzde ise bu müddet ortalama 47 saniyeye düştü.” sözlerini kullandı.

“İnsanlar uzun vadeli içeriklerle vakit geçirme marifetlerini ve ilgilerini vakitle kaybedecekler”

Sürekli olarak maruz kalınan bu içeriklerin, internet kullanıcılarının “her zamankinden daha fazla ve daha çabuk sıkılmalarına” neden olduğunu vurgulayan Mark, bunun sonucunda sinema, kitap ya da yüz yüze sohbetlere odaklanmada zorluk yaşandığını söyledi.

Mark, “Hızlı tüketilen formatlar bilişsel sabrı öğrenmemizi engelliyor.” dedi.

Gelecek jenerasyonların yüklü olarak kısa formatlı içeriklerle büyümesinin uzun vadeli toplumsal ya da gelişimsel tesirleri olabileceğinin öngörüldüğünü lisana getiren Mark, “İnsanlar uzun müddetli içeriklerle vakit geçirme maharetlerini ve ilgilerini vakitle kaybedecekler.” biçiminde konuştu.

Mark, insanların derinlemesine, yavaş ve üzerine düşünerek okuma alışkanlıklarının da toplumsal medya içeriklerinin tesiriyle giderek azalabileceğine dikkati çekti.

Öte yandan, ağır toplumsal medya kullanımının, anksiyete, depresyon yahut gerilim üzere çeşitli mental sıhhat sıkıntılarına yol açıp açmadığı konusunda yapılan araştırmaların net olmadığını aktaran Mark, şunları söyledi:

“Bazı çalışmalar bir ilişki olduğunu gösterirken, başkaları rastgele bir tesir olmadığını gösteriyor. Aile münasebetleri, finansal durum, siyaset ve iklim değişikliği üzere dert ve gerilimi etkileyen o kadar çok faktör var ki, bu bahiste toplumsal medyayı ne kadar suçlamak gerektiğini bilmek güç.”

Sosyal medya öz saygıyı olumsuz etkiliyor

Mark, toplumsal medyanın insanların psikolojisi üzerindeki bir öbür olumsuz tesirin öz hürmet konusunda gözlemlendiğini vurguladı.

Mark, “Dijital dünyada teknolojiden uzun müddet uzak kalamıyoruz. Geri döndüğümüz anda da eski alışkanlıklar geri geliyor.” sözlerini kullanarak, “dijital detoksun” mental sıhhate ve odaklanma kapasitesine uygun gelebileceğini fakat bu tesirin “geçici” olacağını aktardı.

Mark, hususla ilgili eğitsel içeriklerin de bu sorunu çözmede tesirli olabileceği teklifinde bulundu.

About The Author

admin

See author's posts