Temmuz 14, 2025

BŞEÜ ve ESTÜ’den Patentli Kum-Su Jeti Aşınma Deney Aygıtı Geliştirildi

Bilecik Pir Edebali Üniversitesi ve Eskişehir Teknik Üniversitesi akademisyenleri tarafından geliştirilen 'kum-su jeti aşınma deney cihazı' ile baraj dolusavaklarında meydana gelen aşınmalar ölçülecek. Aygıt, su akış debisinin yaratabileceği aşınmaları simüle ederek inşaat halindeki barajların dayanıklılığını artırmayı hedefliyor.

Bilecik Pir Edebali Üniversitesi (BŞEÜ) ile Eskişehir Teknik Üniversitesi (ESTÜ) akademisyenlerince geliştirilen ve ulusal patentle tescillenen “kum-su jeti aşınma deney cihazı”yla, inşa edilecek baraj dolusavaklarında (barajın alamayacağı fazla suyun boşaltılmasına yarayan kanallar) meydana gelmesi beklenen aşınmalar ortaya çıkarılacak.

Fikri, 2015’te BŞEÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yıldırım Bayazıt’ın doktora teziyle ortaya atılan, ESTÜ’den Bilimsel Araştırma Projeleri takviyesiyle Öğretim Vazifelisi Turgut Kaya ve Prof. Dr. Recep Bakış ile Prof. Dr. Cenk Karakurt’un yardımıyla ortaya çıkan aygıtla, inşa edilecek baraj dolusavaklarında gelecekteki mümkün taşkın durumlarında savaklanacak yüksek suratlardaki suların, bu yapılar üzerinde oluşturabileceği aşınmalar ölçülecek.

Türk Patent ve Marka Kurumunca patentlenen aygıt, barajların dolusavağından alınan numuneyle su akış debisinin yarattığı aşınmayı simüle edebiliyor.

Böylece teste tabi tutulan inşaat halindeki barajların, uygun beton kalitesiyle daha uzun müddet hizmet vermesi amaçlanıyor.

?Aşınma kayıpları hidrolik model teorileriyle gerçek kıymetlere dönüştürülüyor

Cihazla birçok barajın dolusavak akış modelinin test edilebildiğini vurgulayan Bayazıt, şöyle devam etti:

“Çalışmamızda, Porsuk Barajı’nın dolusavağından bırakılan yüksek güce sahip suyun güç kırıcı eşiklerde yaratmış olduğu aşınmayı inceledik. Yüksek güce sahip bu suyun güç kırıcı eşiklere çarpma açısını ve suratını aygıt üzerindeki beton numunesine yansıtarak aşınma kayıplarını ortaya çıkardık. Bu aşınma kayıplarını da hidrolik model teorileriyle gerçek bedellere dönüştürdük.”

Bayazıt, ayrıyeten dolusavaktan bırakılan suyun içerisinde “askıda katı madde” ismi verilen sedimentlerin bulunduğunu lisana getirdi.

Aşınmaların suyun yüksek süratiyle bu sedimentler nedeniyle meydana geldiğini bildiren Bayazıt, “Biz de güç kırıcı eşiklerdeki aşınma kayıplarını ölçerek bu yapıların ne kadar aşınabileceğini, ne kadar ekonomik ömrünün olabileceğini ölçmüş oluyoruz.” dedi.

BŞEÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cenk Karakurt da aygıtın patent sürecinin 4 yıl sürdüğünü lisana getirdi.

Cihazı yakın vakitte sanayicilere tanıtacaklarını tabir eden Karakurt, “Patentimiz epey yeni. 6 aylık itiraz süreci de geçen ay bitti. Böylelikle patentimiz katılaştı. Şayet endüstricilerden takviye alabilirsek aygıtı seri üretime geçirmeyi planlıyoruz.” değerlendirmesini yaptı.

Kaynak: AA / Atahan Gezer – Teknoloji

About The Author